Nhiễm xạ hay nhiễm độc phóng xạ chắc hẳn không còn là khái niệm xa lạ với nhiều người, tuy nhiên chắn hẳn không phải ai cũng biết được cụ thể những thông tin cũng như cách xử lý hiện tượng này. Điều này sẽ rất nguy hiểm nếu khu vực xung quanh bạn bị nhiễm phóng xạ. Vì vậy, hãy tích lũy và tự bảo vệ chính mình bằng kỹ năng sống sót trong vùng nhiễm xạ như sau đây.
Nhiễm xạ là gì
Nhiễm xạ hay nhiễm độc phóng xạ là việc con người bị tiếp xúc với lượng lớn bức xạ ion hóa và gây ảnh hưởng tới sức khỏe bằng việc tác động tới các cấu trúc phân tử quan trọng của tế bào và DNA.
Các triệu chứng thường sẽ bắt đầu ảnh hưởng sau khi con người bị nhiễm xạ từ 1 đến 2 giờ và có thể kéo dài trong nhiều tháng tiếp theo.
Mức độ ảnh hưởng tới cơ thể con người hoàn toàn phụ thuộc vào lượng bức xạ hấp thu. Thường rất hiếm khi xảy ra nhưng nhiễm độc phóng xạ lại có khả năng đe dọa rất lớn tới tính mạng và sức khỏe con người. Chính vì vậy, bất kỳ ai cũng nên nắm trong tai kỹ năng sống sót trong vùng nhiễm xạ.
Ví dụ điển hình về bệnh nhân bị nhiễm phóng xạ đó là những người lính cứu hỏa đến đầu tiên tại hiện trường nhà máy điện hạt nhân Chernobyl sau thảm họa bom nguyên tử của thành phố Nagasaki và Hiroshima.
Những người này đã bị phơi nhiễm do vô tình tiếp xúc với thiết bị khử trùng chiếu xạ và thậm chí đã có những người tử vong.
Tại Việt Nam thì ca nhiễm xạ đầu tiên xảy ra vào ngày 17/11/1992 tại Việt Khoa học – Hà Nội trên máy gia tốc Microtron MT-17. Khi một nghiên cứu viên đang chỉnh mẫu chiếu thì đã có lỗi vận hành gây chiếu xạ làm bỏng và hoại tử một phần bàn tay.
Cách loại nhiễm độc phóng xạ
Chiếu xạ là trường hợp mà con người tiếp xúc một cách vô tình với tia bức xạ trong lúc làm việc. Trường hợp này thường chỉ gây nhiễm xạ một số cơ quan trên cơ thể nhưng nếu vùng và liều chiếu xạ lớn thì hoàn toàn có thể gây triệu chứng toàn thân.
Ô nhiễm phóng xạ là trường hợp con người tiếp xúc ngoài ý muốn khi đi vào vùng có chất phóng xạ như bụi hoặc chất lỏng.
Ô nhiễm phóng xạ nếu tác động vào con người bằng cách ăn uống, hít thở chất phóng xạ thì sẽ bị nhiễm bên trong cơ thể và rất khó để loại bỏ.
Trong khi đó, nếu chất phóng xạ tiếp xúc với quần áo, dính vào da và ảnh hưởng tới các bộ phận bên ngoài cơ thể thì vẫn nguy hiểm nhưng sẽ dễ loại bỏ hơn.
Hậu quả của nhiễm xạ
Việc hấp thụ chất phóng xạ, các tia bức xạ ion sẽ khiến cho các phân tử ARN, ADN bị suy giảm rất nhiều tốc độ phân chia tế bào gây ảnh hưởng tới các bộ phận và thậm chí có thể giết chết các tế bào.
Mỗi loại tế báo thì sẽ có những sự ảnh hưởng khác nhau, tuy nhiên loại dễ bị tia xạ gây tổn thương nhất chính là tế bào chưa biệt hóa như tế bào ung thư, tế bào gốc,v.v…
Điều nguy hiểm của việc nhiễm phóng xạ là trong giai đoạn phơi nhiễm (mới bị) thường sẽ không có triệu chứng rõ ràng, phải đến khi các bộ phận xuất hiện bệnh do phần lớn tế bào bị phá hủy thì chúng ta mới nhận thấy.
Thứ tự tác động của tia bức xạ đối với các tế bào giảm dần như sau:
- Tế bào bạch huyết.
- Tế bào gốc.
- Tế bào tăng sinh tủy xương.
- Tế bào biểu mô ruột.
- Tế bào gốc biểu bì.
- Tế bào gan.
Ngoài ra, thời gian và cường độ tiếp xúc cũng ảnh hưởng tới mức độ tổn thương của tia phóng xạ. Chính vì vậy bất kỳ ai cũng nên nắm vững kỹ năng ứng phó với nhiễm xạ để có thể tự phòng tránh, bảo vệ bản thân.
Một số đối tượng có khả năng nhiễm xạ cao hơn
Bất kỳ ai cũng có thể nhiễm phóng xạ nhưng một số đối tượng như sau sẽ có sự nhạy cảm hơn:
- Người mắc các bệnh đái tháo đường, mô liên kết.
- Trẻ em.
- Người có hội chứng thất điều – giãn mạch do đồng hợp gen.
Cách sống sót trong vùng bị nhiễm xạ
Dựa theo thông tin thực tế cũng như chia sẻ ở phần trên, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ được hậu quả nghiêm trọng mà chất độc phóng xạ mang lại, chính vì vậy kỹ năng ứng phó với nhiễm xạ là cực kỳ quan trọng.
Rất may là khi có sự cố hạt nhân hay các nguyên nhân gây ra nhiễm xạ thì các cơ quan chức năng sẽ thông báo về tình trạng rò rỉ cũng như hướng dẫn sơ tán cho mọi người. Ngay lúc này bạn hãy nhanh chóng thực hiện theo những hướng dẫn này.
Trường hợp trú ẩn tại chỗ
Nếu sự cố xảy ra nhỏ, không có sức lan tỏa lớn thì mọi người không cần phải di tản khỏi nơi ở. Tuy nhiên, khi trú ẩn tại chỗ thì bạn vẫn nên lưu ý những điều sau:
- Trú ẩn trong nhà ít nhất 24h cho tới khi có thông báo an toàn.
- Di chuyển trú ẩn tại những vị trí phòng cách xa cửa chính và các cửa sổ.
- Đóng toàn bộ các loại cửa sổ hay cửa chính để tránh khí độc lọt vào bên trong.
- Giữ các loại vật nuôi ở bên trong nhà, cách xa các vùng bị nhiễm phóng xạ.
- Giữ các thiết bị liên lạc, các số điện thoại khẩn cấp và liên tục theo dõi tin tức về vùng nhiễm xạ.
- Hạn chế sử dụng các loại thiết bị có thể đưa không khí bên ngoài vào phòng như quạt, lò sưởi, điều hòa,v.v…
Trường hợp phải đi sơ tán tránh nhiễm xạ
Với những trường hợp mà sự cố hạt nhân lớn, nguy hiểm thì chúng ta cần di dời đi địa điểm an toàn hơn để sống sót trong vùng nhiễm xạ. Điều đầu tiên và quan trọng nhất chính là bạn cần phải thật sự bình tĩnh, nghe theo hướng dẫn của chính quyền.
Ngoài ra, một số dụng cụ y tế hay sơ cứu cần thiết cần mang theo như sau:
- Một ít quần áo cần thiết để thay trong trường hợp phải sơ tán trong nhiều ngày.
- Đèn pin, các thiết bị sạc, thiết bị liên lạc.
- Túi sơ cứu y tế cơ bản cùng các loại thuốc cần thiết.
- Tiền mặt.
- Các loại nước uống đóng chai và thức ăn ăn liền.
Tạm kết
Trên đây là những thông tin cơ bản về nhiễm xạ cũng như kỹ năng sống sót trong vùng nhiễm xạ. Mong rằng chia sẻ này sẽ mang tới cho bạn những thông tin cũng như hành trang tốt nhất để đảm bảo cuộc sống luôn an toàn trong mọi tình huống.
