Hiện tượng thiên nhiên phổ biến và quen thuộc với chúng ta trong những trận bão giông, mưa to gió lớn cùng với đám mây đen xám xịt, kéo theo một tia chớp dài đó là sấm sét. Vậy bạn đã bao giờ tự hỏi rằng liệu sấm sét là gì? Nó có nguồn gốc từ đâu? Và chúng ta cần kỹ năng phòng tránh như thế nào? Cùng đi tìm câu trả lời nhé!
Sấm sét là gì?
Sấm sét là gì? Đó là hiện tượng phóng điện giữa các đám mây mang điện tích trái dấu hay hiện tượng sấm sét trong khí quyển giữa mặt đất và đám mây. Khi phóng điện, tia sét có thể di chuyển đạt vận tốc 36.000km/h và đạt nhiệt độ lên 30.000 độ C. Thỉnh thoảng, sấm sét còn xuất hiện trong các trận phun trào núi lửa.
Sấm sét là một hiện tượng tự nhiên nên âm thanh phát ra có thể ngắn hoặc dài, trầm hoặc bổng tùy vào khoảng cách và bản chất của nó. Sau khi tia chớp lóe lên thì chúng ta có thể nghe tiếng sấm cả một vùng. Điều này có thể chứng minh rõ ràng rằng tốc độ âm thanh chậm hơn tốc độ ánh sáng.
Nguồn gốc, đặc điểm của sấm sét
Nguồn gốc
Hiện tượng sấm sét xuất hiện khi hai đám mây trái dấu gần nhau, lúc này hiệu điện thế của chúng có thể lên tới hàng triệu Vôn. Ta trông thấy tia chớp khi đám mây có hiện tượng phóng tia lửa điện. Vài giây sau đó ta nghe một tiếng sấm đó là vì tốc độ của tiếng động chậm hơn tốc độ của ánh sáng nên thấy tia chớp lóe sáng trước.
Nguồn gốc sấm sét là gì? Một vài trường hợp khi đám mây tích điện di chuyển gần mặt đất ở những bãi đất trống, gặp các vật có độ cao hoặc kim loại như cuốc, xẻng,… Lúc này sẽ có hiện tượng phóng tia lửa điện giữa mặt đất và đám mây. Đây là hiện tượng thiên nhiên vô cùng nguy hiểm cho con người ở gần khu vực đó.
Đặc điểm
Hiện tượng sấm sét có mùi không và tạo ra khí gì? Thực ra, trong không khí bao gồm 78% khí nitơ, 20% khí oxy và 2% các khí còn lại. Nitơ và oxy tồn tại dưới dạng phân tử trong không khí, khi tia chớp lóe sáng sẽ tạo nhiệt độ tách hai phân tử ra. Khi nhiệt độ giảm, hai phân tử sẽ gắn lại kết hợp với nhau. Do vậy, khí oxy sẽ kết hợp với dioxin tạo ra khí ozone. Khi tạo đã đủ mật độ, chúng sẽ phát ra mùi của sét đánh.
Bạn để ý khi gần có cơn mưa, bão giông, trước đó chúng ta nghe được mùi giống như một chất tẩy rửa. Mùi đó chính là mùi của ozone, tạo cảm giác sạch sẽ hơn bởi ozone có tính diệt khuẩn cao. Đặc biệt, mùi ozone cũng có thể phát ra ngay cả khi không có sấm sét vì mật độ của ozone khoảng 10 phần tỷ trong không khí.
Sét ưu tiên đánh vào các vật kinh loại dẫn điện như cột thu lôi, cột điện, hoặc cây cao trong vùng đất trống
– Sét phóng nguồn điện cao thế và lưới điện nên có thể làm cháy cầu chì và hỏng các thiết bị điện trong nhà nếu không ngắt ra khỏi lưới điện
– Sét đánh phóng ra các tia lửa điện nhiệt độ rất cao nên sẽ gây cháy nổ, nhiều đám cháy phát sinh trong tự nhiên là do sét đánh.
Vậy sấm sét là gì? Chúng ta đã được giải đáp những thông tin trên. Tuy nhiên với một hiện tượng tự nhiên nguy hiểm này cần có những kỹ năng phòng tránh bị sét đánh như thế nào? Tiếp tục tìm hiểu về cách phòng tránh của hiện tượng sấm sét nhé.
Cách phòng tránh bị sét đánh
Sấm sét là hiện tượng cực đoan nên con người cần phải chủ động phương án phòng tránh bị sét đánh. Đặc biệt là những ngày giông bão, mưa to gió lớn, tìm nơi an toàn để trú tăng khả năng bảo vệ bản thân và giảm đáng kể bị sét đánh. Bạn có thể tham khảo một số kỹ năng phòng tránh bị sét đánh:
- Kỹ năng phòng tránh bị sét đánh đầu tiên là người dân nên nắm rõ tình hình thời tiết nơi mình đang sinh sống.
- Không sử dụng các thiết bị điện tử như điện thoại, tivi,… Tránh xa những nơi ẩm ướt có thiết bị nước trong nhà; đứng xa các loại cửa và các đồ dùng điện.
- Khi quan sát có giông bão gần xảy ra, bạn nên rút tất cả các phích cắm điện, tắt cầu dao điện sẽ tốt hơn đối với các thiết bị trong nhà vì sét thường đánh lan truyền bên ngoài.
- Nên rút anten tivi ra và đứng cách xa các vật điện ít nhất là một khoảng hơn 1m khi giông bão.
- Chẳng may ở ngoài trời khi có sấm sét, tuyệt đối không chạy trú ở những cây cối cao xung quanh, tránh xa các vật mang tính kim loại như hàng rào thép, sắt, xe đạp,….
- Nếu ở ngoài trời nên tìm những nơi khô ráo và trú những cây thấp bé. Ở vị trí này, bạn cần thực hiện kỹ năng phòng tránh bảo vệ thân như sau: tay ôm cổ, nhón chân mà không được nằm xuống. Nếu đi nhóm thì nên tách riêng ra và thực hiện các bước trên.
- Bạn cảm thấy bộ phận tóc bị dựng ngược lên thì có nghĩa bạn bị sét đánh bất cứ lúc nào. Việc cần làm là bạn nên cúi người ngồi xuống và bịt tai bằng tay lại. Nhất quyết không được nằm xuống hay đặt tay chạm đất vì tia phóng điện có thể phản ứng với đất.
- Khi đi xe buýt, ô tô, tàu hỏa,… tuyệt đối không được chạm vào vỏ bọc hay thò đầu ra ngoài khi nghe tiếng sấm sét. Chúng thường đánh vào những vật có tính kim loại là chủ yếu.
- Một kỹ năng phòng tránh hiện tượng sấm sét đánh vào người là trồng nhiều cây xanh. Đặc biệt là những vùng đồi núi, nông thôn vì ở đây đất trống nhiều tạo điều kiện sấm sét hoạt động. Trồng nhiều cây có thể làm giảm được khả năng bị sét đánh. Nhưng lưu ý nên trồng các loại cây không quá cao sát vách nhà….
- Máy bay thu hút sét nên hạn chế cất cánh hoặc né tránh các cơn giông bão và thời tiết cực đoan, có hiện tượng sấm sét. Cần kiểm tra và trang bị các vật liệu dẫn điện tốt đối với máy bay để bảo vệ tính mạng an toàn cho hành khách và các phi hành đoàn.
Kết
Hy vọng bài viết trên đây sẽ cho các bạn hiểu sấm sét là gì? Sấm sét hình thành như thế nào?… Đặc biệt, các kỹ năng phòng tránh bị sét đánh sẽ giúp ích cho các bạn trong một số trường hợp nếu bạn gặp nó. Hiện tượng thiên nhiên luôn làm cho chúng ta phải tốn người và của, vì vậy bạn cũng nên bảo vệ môi trường để làm giảm thời tiết cực đoan nhé!
Nguồn tham khảo:
- https://vi.wikipedia.org/wiki/Sấm
- https://blogchiasekienthuc.com/kien-thuc/tim-hieu-ve-sam-set.html
