Núi lửa là một hiện tượng kỳ thú của thiên nhiên mà chúng ta đã nghe qua nhiều lần. Tuy kỳ vĩ là thế nhưng nó lại gây ra nhiều thảm họa ảnh hưởng nặng nề tới cuộc sống của con người. Hãy cùng Cẩm nang sinh tồn tìm hiểu rõ hơn núi lửa là gì? Những dấu hiệu nhận biết, kỹ năng thoát hiểm khi gặp núi lửa trong bài viết này nhé!
Tìm hiểu núi lửa là gì?
Chúng ta thường thấy trên đài báo, thời sự hay nhắc đến cụm từ núi lửa, vậy núi lửa là gì? Núi lửa mang hình dáng của một ngọn núi có miệng ở đỉnh. Qua từng thời kỳ, các chất khoáng bên trong núi được nung chảy với nhiệt độ và áp suất cao. Sau đó, bị phun ra ngoài tạo thành dòng dung nham. Và đây được gọi là hiện tượng núi lửa phun trào.
Một ngọn núi lửa hoàn chỉnh sẽ có cấu tạo gồm: Nguồn dung nham, ống dẫn, đường dẫn nhanh, ngưỡng, lỗ thoát, cửa họng núi lửa và miệng núi lửa. Những sản phẩm do núi lửa phun trào ra bên ngoài gồm có lớp bụi tro, khói và dòng dung nham.
Núi lửa gồm những loại nào?
Ở phần trên chúng ta đã tìm hiểu núi lửa là gì? Trong phần này, chúng ta cùng tiếp tục tìm hiểu về các loại núi lửa nhé!
Loại núi lửa dựa theo trạng thái hoạt động
Dựa theo trạng thái hoạt động, núi lửa được phân thành các loại sau:
- Núi lửa đang hoạt động (hay còn gọi là núi lửa thức)
- Núi lửa đang hồi dung nham (hay còn gọi với cái tên núi lửa đang ngủ)
- Núi lửa không còn hoạt động nữa (hay còn gọi là núi lửa chết)
Loại núi lửa dựa theo hình dáng
Dựa theo hình dáng, núi lửa được phân thành các loại sau:
- Núi lửa hình chóp
- Núi lửa hình khiên
Loại núi lửa dựa theo độ quánh của dung nham
Dựa theo độ quánh của dung nham, núi lửa được phân thành các loại sau:
- Núi lửa kiểu Hawai
- Núi lửa kiểu Stromboli
- Núi lửa kiểu Pelee
Núi lửa được hình thành do nguyên nhân nào?
Núi lửa là gì chúng ta đã có câu trả lời rõ ràng, vậy nguyên nhân nào hình thành nên núi lửa? Núi lửa được hình thành do nhiệt độ bên dưới bề mặt Trái đất vô cùng nóng. Và càng xuống sâu lòng Trái đất, nhiệt độ sẽ càng tăng lên. Ở độ sâu khoảng 20 dặm trong lòng đất, nhiệt độ ở đây cao tới 6000 độ C. Với nhiệt độ này có thể làm tan chảy hầu hết các loại đá cứng.
Khi đá được đun nóng chảy, chúng sẽ giãn nở và cần nhiều không gian hơn. Tại một số khu vực trên Trái đất, các dãy núi liên tục được nâng cao lên. Áp suất bên dưới những ngọn núi này không lớn. Do đó một hồ chứa đá nóng chảy hay còn gọi là dòng mắc ma được hình thành. Khi áp lực của dòng chảy mắc ma cao hơn áp lực được tạo bởi lớp đá bên trên. Nó sẽ phun trào lên trên qua miệng núi và tạo thành núi lửa.
Núi lửa phun trào gây ảnh hưởng gì?
Qua việc tìm hiểu núi lửa là gì và nguyên nhân sinh ra núi lửa đã cho ta thấy rõ nó có ảnh hưởng nghiêm trọng như thế nào. Dưới đây là những hậu quả nghiêm trọng của núi lửa mà bạn nên biết.
Ảnh hưởng của núi lửa phun trào đối với con người
Chúng ta đã biết núi lửa là gì, và khi núi lửa phun trào sẽ tạo ra một khối lượng lớn dung nham. Những dòng dung nham nóng chảy sẽ trào trên mặt đất với tốc độ rất nhanh và phủ kín trên diện rộng. Do đó dòng dung nham có thể hủy diệt toàn bộ các vật thể sống xung quanh miệng núi lửa.
Không chỉ hủy diệt các vật thể sống, mà các công trình giao thông, thủy lợi,… Cũng như các tài sản khác do con người xây dựng đều bị hư hại nghiêm trọng.
Ảnh hưởng của núi lửa phun trào đối với môi trường tự nhiên
Núi lửa phun trào không những ảnh hưởng tới con người mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường tự nhiên. Cụ thể là:
- Núi lửa hoạt động sẽ gây cháy rừng, biến đổi môi trường sinh thái. Đồng thời làm suy giảm tài nguyên sinh học của những vùng bị ảnh hưởng. Và làm tăng tính nhạy cảm của những hoạt động địa chất như lũ lụt, động đất, xói mòn…
- Núi lửa phun trào gây nên thảm họa sóng thần: Những núi lửa dưới biển hoặc gần biển phun trào chính là nguyên nhân gây nên các cơn sóng thần khủng khiếp. Nó tràn qua các đại dương và đánh vào đất liền cuốn trôi đi tất cả.
- Núi lửa có thể gây ra động đất: Núi lửa khi hoạt động sẽ gây ra những chấn động lớn và động đất tùy theo quy mô và lớp địa chất trong khu vực. Nó có thể là tác động kích hoạt các nguy cơ động đất tiềm ẩn.
- Núi lửa hoạt động gây ô nhiễm môi trường: Sau khi tìm hiểu núi lửa là gì, chúng ta biết sau mỗi đợt núi lửa phun trào sẽ sinh ra một lượng lớn bụi tro. Lượng tro bụi này sẽ ảnh hưởng lớn tới hệ hô hấp của con người và động vật. Làm ô nhiễm nguồn nước và môi trường.
- Núi lửa tác hại đến khí hậu và tầng ozon: Lượng khí lưu huỳnh được phun ra sau khi núi lửa phun trào sẽ tích tụ lại trong bầu trời. Điều này sẽ gây ảnh hưởng tới tầng ozon, thậm chí là thủng tầng ozon làm ô nhiễm môi trường.
Xem thêm: Kỹ năng thoát hiểm khi cháy nhà mà bạn nên biết
Dấu hiệu nhận biết núi lửa phun trào
Núi lửa là gì và nhận biết núi lửa phun trào qua những dấu hiệu nào? Các hoạt động địa chấn như động đất và rung chấn sẽ luôn xảy ra khi các ngọn núi lửa chuẩn bị phun trào. Và đây cũng là một dấu hiệu quan trọng để nhận biết núi lửa phun trào.
Phần lớn núi lửa có hiện tượng gia tăng hoạt động địa chấn trước khi phun trào. Một số núi lửa thường có hoạt động địa chấn cấp thấp. Tuy nhiên mức tăng địa chấn vẫn có thể cho thấy khả năng xảy ra phun trào. Các loại động đất xảy ra, nơi chúng bắt đầu và kết thúc cũng là dấu hiệu nhận biết quan trọng. Địa chấn núi lửa thường có ba dạng chính là động đất chu kỳ ngắn, rung chấn điều hòa và động đất chu kỳ dài.
Các biểu hiện của địa chấn vô cùng phức tạp và khó diễn giải. Song sự tăng hoạt động địa chấn là một dấu hiệu về tăng nguy cơ phun trào của núi lửa.
Những kỹ năng thoát hiểm khi gặp thảm họa núi lửa
Như đã tìm hiểu ở trên, núi lửa phun trào sẽ gây ra nhiều thảm họa. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và tính mạng con người. Ngoài việc hiểu rõ núi lửa là gì, ta cần phải nắm chắc những kỹ năng thoát hiểm khi gặp núi lửa.
Chuẩn bị trước khi gặp thảm họa núi lửa
Việc chuẩn bị kế hoạch thoát hiểm chính là yếu tố then chốt. Để đảm bảo an toàn và sức khỏe của bạn khi thảm họa núi lửa ập đến. Đặc biệt đối với những người sống gần núi lửa càng phải chuẩn bị kỹ lưỡng.
- Trước tiên, bạn cần xác định vị trí gặp mặt mọi người trong trường hợp khẩn cấp. Như vậy khi núi lửa phun trào, các thành viên trong gia đình có thể đến đó khi phải sơ tán. Vị trí gặp mặt phải là nơi lý tưởng có thể bảo vệ mọi người trước gió lớn và tro núi lửa.
- Thứ hai là chuẩn bị các nhu yếu phẩm để dùng khi cần thiết. Bộ nhu yếu phẩm sẽ gồm bộ dụng cụ cơ cứu, thực phẩm và nước uống, mặt nạ chống tro bụi. Ngoài ra còn có đèn pin, pin dự phòng, thuốc, giày cứng, thiết bị bảo vệ mắt và radio chạy bằng pin.
- Tiếp theo là sử dụng các biện pháp bảo vệ đường hô hấp. Sau khi có câu trả lời cho câu hỏi núi lửa là gì, ta biết rằng khi núi lửa phun trào sẽ tạo ra một lượng lớn tro núi lửa. Mà tro núi lửa gây tổn thương nghiêm trọng tới đường hô hấp. Do đó để tránh nguy hiểm, bạn nên chuẩn bị sẵn khẩu trang lọc khí.
Kỹ năng thoát hiểm khi gặp thảm họa núi lửa
Vậy núi lửa là gì và khi gặp thảm họa núi lửa nên làm gì để thoát hiểm an toàn? Dưới đây là một số kỹ năng mà bạn cần biết để có thể bảo vệ bản thân mình khi gặp núi lửa phun trào:
- Mau chóng sơ tán khi được yêu cầu khi núi lửa phun trào. Nhân viên dịch vụ khẩn cấp là những người được đào tạo bài bản để đối phó với tình huống này. Do đó khi được yêu cầu sơ tán, bạn hãy làm theo một cách nhanh chóng, bình tĩnh và tuân thủ hướng dẫn của họ. Nếu có thể hãy mang theo những nhu yếu phẩm cần thiết.
- Nếu bạn không được yêu cầu rời khỏi nhà hãy vào nơi trú ẩn an toàn trong nhà. Bạn nhớ hãy xem tivi hoặc nghe radio để nắm bắt thông tin và hành động nhanh chóng. Khi trú ẩn trong nhà, hãy đóng và gia cố tất cả cửa sổ, tắt tất cả đồ điện. Xả nước ra tất cả các vật chứa và dùng thật tiết kiệm.
- Bạn nên tránh ra khỏi nhà trừ khi tình hình bên ngoài đã thật an toàn. Nếu bạn phải ra ngoài trong trường hợp khẩn cấp, hãy đeo kính bảo vệ mắt, mang khẩu trang để lọc khí bảo vệ phổi. Đồng thời mặc quần áo che chắn bảo vệ cơ thể tối đa và quấn khăn quanh đầu. Nếu bạn không có kính và đồ bảo hộ chuyên nghiệp thì có thể thay thế bằng kính và quần áo bơi.
Kết luận
Như vậy, Cẩm nang sinh tồn đã trả lời cho bạn câu hỏi núi lửa là gì và dấu hiệu nhận biết núi lửa phun trào. Hy vọng những thông tin trên sẽ trang bị cho bạn những kiến thức bổ ích về núi lửa. Đồng thời giúp bạn nắm chắc các kỹ năng bảo vệ an toàn cho bản thân khi gặp núi lửa phun trào!
Xem thêm: Các kỹ năng thoát hiểm khỏi kẻ xấu mà bạn nên biết
