Bão lốc hay vòi rồng là một hiện tượng thiên nhiên thường xảy ra đột ngột ở nước ta. Chúng xuất hiện chủ yếu ở các vùng ven biển và đặc biệt vào những ngày nắng nóng. Ở Bắc Bộ hay Trung Bộ thường bắt gặp nhiều nhất, ở Nam Bộ thì rất hiếm. Tuy nhiên vẫn còn nhiều người chưa biết bão lốc, vòi rồng là gì? Và cách thoát hiểm nhanh như thế nào khi gặp vòi rồng.
Bão lốc, vòi rồng là gì?
Vòi rồng là một hiện tượng lốc xoáy, hiện tượng thiên nhiên cực đoan thường xảy ra hầu như ở các vùng ven biển. Hiện tượng được hình thành từ một luồng không khí xoáy tròn thành một mảng lớn với đám mây dông xuống mặt đất. Có thể hình dung bão lốc có khí xoáy cực mạnh, có hình phễu từ đám mây như một cái vòi.
Hiện tượng lốc xoáy này có mức độ tàn phá rất khủng khiếp khiến nhiều người thiệt mạng, nhà cửa tang hoang. Vậy cấp độ về mức tàn phá của bão lốc, vòi rồng là gì?
Các cấp độ của lốc xoáy
Độ mạnh của lốc xoáy tăng dần từ F0 đến F5. Lốc xoáy yếu nhất (F0) có thể phá hủy ống khói và các biển hiệu, trong khi ở cấp mạnh nhất (F5) chúng có thể thổi bay những căn nhà khỏi móng. Với cấp F4 và F5, tốc độ gió của lốc xoáy có thể lên tới 207 dặm Anh trên giờ (333 km/h) cho đến 261 dặm Anh trên giờ (420 km/h). Có 6 mức độ được các nhà khoa học nhận định như sau:
Cấp 1 (F0): đây là cấp độ hiện tượng lốc xoáy có cường độ yếu nhất, chỉ gây thiệt hại ở mức độ rất nhẹ như gãy cây, gãy ăng ten.
Cấp 2 (F1): cường độ trung bình có thể gây tốc mái nhà, làm ngã cột đèn giao thông hay thậm chí có thể làm lật xe của người đi đường.
Cấp 3 (F2): cường độ lốc xoáy mạnh hơn bởi khả năng có thể làm bật gốc các cây to, bay mái nhà và lật các xe chở hàng nặng.
Cấp 4 (F3): thiệt hại của cấp độ này có thể gây đổ tường, lật mái nhà thậm chí có thể thổi bay, lật xe ô tô khỏi mặt đất. Các cây to cũng bị bật gốc.
Cấp 5 (F4): sức hủy diệt mạnh của hiện tượng thiên nhiên này có thể gây sập đổ các ngôi nhà, và cuốn bay ô tô khỏi mặt đất.
Cấp 6 (F5): đây là cấp độ mạnh nhất bởi khả năng hủy diệt ngoài sức tưởng tượng. Mức độ tàn phá có thể thổi bay những tòa nhà kiên cố, bật gốc các cây cổ thụ to, xe ô tô có thể bị ném ra xa hàng trăm mét.
Nguồn gốc hình thành và đặc điểm
Nguồn gốc hình thành của hiện tượng lốc xoáy
Nguồn gốc hình thành của bão lốc, vòi rồng là gì? Nó được hình thành và phát triển từ những cơn dông mạnh, thậm chí siêu mạnh. Nên ở khu vực nào có bão giông dữ dội là ở đó có nguy cơ xảy ra bão lốc. Tuy nhiên cũng rất hiếm để bắt gặp lốc xoáy xảy ra. Đôi khi hiện tượng lốc xoáy xuất hiện khi có gió giật mạnh.
Một số trường hợp người ta vẫn chưa thể giải thích hoàn toàn về nguyên nhân có hiện tượng thiên nhiên cực đoan này. Nhưng theo một số ý kiến cho rằng khi không khí ở trên lạnh và ở dưới mặt đất nóng, hai khí này đè lên nhau và khí nóng ở dưới bị cưỡng nên nó bị hút lên rất mạnh. Chúng tạo thành một hình phễu.
Hiện tượng lốc xoáy có thể xảy ra khi thời tiết nóng, chủ yếu thường xảy ra từ tháng 4 đến tháng 8, nhưng rất hiếm thấy.
Đặc điểm
Vậy đặc điểm nhận dạng của bão lốc, vòi rồng là gì? Vòi rồng thường xuất hiện từ một đám mây dông có tích điện. Nó kéo dài trong vài giờ và xoáy thành hình tròn với đường kính từ 10-16 km. Tuy nhiên đường kính của vòi rồng chỉ trong khoảng 50m và sức tàn phá vô cùng nguy hiểm mỗi khi nó đi qua.
Nhìn từ xa, vòi rồng có thể có màu đen hoặc trắng tùy vào những đồ vật, những thứ nó xoáy theo. Âm thanh của bão lốc, vòi rồng có tiếng đùng đùng, hay tiếng thác nước, tiếng ồn mở cửa kính của ô tô khi di chuyển nhanh. Ở ngoài biển hay đại dương, vòi rồng xuất hiện thường hút bụi nước tạo thành cây nước rất cao và nặng.
Phân biệt bão, lốc xoáy và cuồng phong
“Sự khác biệt giữa lốc xoáy và cuồng phong là gì? Còn bão thì sao? Đầu tiên, rõ ràng là: tất cả những hiện tượng thời tiết này đều liên quan tới gió mạnh. Không phải là kiểu qua cầu gió bay đâu, thật đấy, mà là kiểu nhà của tôi đã bị thổi bay đến Nam Cực ấy. Tuy nhiên, trước khi nắm được sự khác biệt thực sự giữa cuồng phong và bão, chúng ta phải hiểu rằng, nói chung, chúng là một và đều được gọi là lốc xoáy nhiệt đới.” – Nguồn Soi Sáng
Vòi rồng lửa (lốc xoáy lửa)
Vòi rồng lửa hay lốc xoáy lửa là một hiện tượng tự nhiên thường xảy ra nhưng rất hiếm gặp hay được ghi nhận lại, qua đó một ngọn lửa trong một điều kiện nhất định (tùy vào nhiệt độ không khí và sự đối lưu) sẽ tạo ra một sự đối lưu dạng xoáy theo chiều thẳng đứng giống như vòi rồng. Ngọn lửa bị cuốn và bốc lên cao trong dòng xoáy đó có thể là các ngọn lửa xung quanh ngọn lửa đã tạo ra nó, hay chính ngọn lửa đã tạo ra sự đối lưu này.
Hầu hết các vòi rồng lửa hình thành trong các trận cháy rừng. Chúng được tạo ra khi luồng khí nóng hội tụ bốc lên trên khiến cho các vùng khí xung quanh tràn vào thế chỗ và bị va vào nhau tạo thành một vùng xoáy bốc lên trên (giống như khi kéo một vật lớn ra khỏi nước sẽ thấy một vùng xoáy khi nước xung quanh đổ vào thế chỗ) cuốn theo ngọn lửa bên dưới.
Các vòi rồng được ghi nhận thường cao từ 10 đến 50 mét rộng khoảng vài mét. Nhưng đôi khi các vòi rồng lửa này có thể cao đến hàng kilômét với sức gió xoáy khoảng 160 km/giờ và tồn tại trong hơn 20 phút. Các luồng lửa có thể bốc lên cao là do khi xoáy khí oxy sẽ được rút vào cung cấp cho lõi lửa của vòi rồng, lõi lửa này có thể có nhiệt độ đến hơn 1.000 độ với nhiệt độ này nó có thể đốt cháy gần như bất cứ thứ gì và bất cứ thứ gì bị cuốn vào bên trong đều sẽ trở thành nhiên liệu duy trì cho lõi lửa đang bốc lên cao.
Các kỹ năng ứng phó và thoát hiểm nhanh khi gặp vòi rồng
Bởi sức tàn phá của hiện tượng lốc xoáy vô cùng khủng khiếp nên bạn cần có kỹ năng phòng tránh và cách thoát hiểm nhanh đối với hiện tượng thiên nhiên nguy hiểm này. Trong quá trình thấy xuất hiện lốc xoáy, mọi người cần phải trang bị những cách thoát hiểm nhanh sau đây để bảo vệ tính mạng:
- Lốc xoáy thường xảy ra đột ngột nên không thể đoán chính xác được mức độ của chúng cho nên bạn phải luôn theo dõi về các thông tin dự báo thời tiết.
- Nên chuẩn bị lương thực thực phẩm, đồ dùng cần thiết như quần áo, lương khô, mì tôm, nước sạch, pin, nến, bộ cứu thương,… nếu như khu vực bạn sống hay xảy ra bão lốc, vòi rồng.
- Chuẩn bị sẵn một căn hầm trú ẩn tránh lốc xoáy là điều quan trọng nhất. Nếu như không có căn hầm, bạn nên tìm trú ở những nơi kín đáo như phòng tắm hay có thể chui vô tủ quần áo, gầm bàn,… Tuyệt đối nên tránh xa cửa sổ để an toàn bảo vệ bản thân.
- Nếu không may bạn đang ở trong xe, hãy lập tức xuống nhanh và tìm nơi trú ẩn an toàn hơn. Bão lốc có thể thổi bay chiếc xe của bạn bất cứ lúc nào. Trường hợp xe bạn đủ nặng và kiên cố và xung quanh không có điểm trú an toàn thì hãy đóng chặt các cửa lái xe vào khu vực đất thấp để tránh gió nhiều nhất có thể.
- Các tòa nhà có mái rộng hay các trung tâm thương mại là những nơi dễ dàng bị sụp đổ nên bạn cần phải chạy ra nhanh, không nên ở trong này. Các tòa nhà dù kiên cố nhưng nó vẫn có thể bị lốc xoáy cuốn đi.
- Nếu như bạn đang ở ngoài gặp bão lốc bất ngờ, bạn nên tìm một con mương sâu hay ống cống, gầm cầu có khả năng che chắn tốt và kiên cô để chui xuống. Bạn nên che đầu cẩn thận vì những viên đá, cành cây bị cuốn vào lốc xoáy có thể rơi xuống đầu bạn.
- Cách thoát hiểm nhanh khi xuất hiện bão lốc, vòi rồng là hãy cẩn thận khi di chuyển ra khỏi nơi trú ẩn. Nên tránh các đường có dây điện và hạn chế dùng bật lửa hay diêm,…
- …
Kết
Hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp bạn biết về bão lốc, vòi rồng là gì? Hiện tượng thiên nhiên nguy hiểm này xuất hiện không dự báo trước nên chúng ta cần phải trang bị cách thoát hiểm nhanh bởi sức tàn phá của nó rất khủng khiếp.
Nguồn tham khảo:
- https://vi.wikipedia.org/wiki/Lốc_xoáy
- https://thoitiet.vn/hien-tuong-voi-rong-la-gi-o-viet-nam-co-voi-rong-khong-lzzaiwrubyp.html
