Cung tên là một trong những vũ khí tầm xa lâu đời và hiệu quả của loài người. Học cách chế tạo cung tên sẽ giúp ích rất nhiều khi bạn mắc kẹt ở nơi hoang dã. Có trong tay một cây cung và nhiều mũi tên, bạn vừa có thể tìm được thực phẩm vừa tự bảo vệ bản thân trước những loài thú hoang. Hãy cùng Cẩm nang sinh tồn tìm hiểu cách làm cung tên từ những vật liệu thô sơ trong tự nhiên nhé!
Tìm hiểu sơ lược về cung tên
Cung tên được phát minh từ thời đồ đá và sử dụng khắp thế giới cho đến thế kỷ thứ 19, khi chúng bị thay thế bởi súng. Loài người chế tạo cung tên như một công cụ săn bắn mưu sinh và bảo vệ cộng đồng trong những cuộc tranh chấp. Sau đó cung tên dần trở thành vũ khí chiến đấu và đáp ứng nhu cầu chiến tranh. Cấu tạo của cung tên rất đơn giản, bao gồm cánh cung, dây cung và mũi tên. Có thể chia cung tên thành những loại cơ bản như sau:
- Trường cung: Để dây cung có thể kéo được xa thì cánh cung phải càng dài. Nó có thể đưa tầm bắn của mũi tên mang đầu bọc thép đạt tới 90 mét với tầm bắn thẳng. Nhược điểm của trường cung là cồng kềnh, không thể sử dụng trên lưng ngựa hay trên chiến xa.
- Cung ngắn: Xuất hiện từ thời cổ đại, cùng với lao và nỏ. Đây chính là vũ khí tầm xa được sử dụng trong săn bắn. Tầm bắn của nó chỉ đạt 30 mét và sử dụng mũi tên ngắn.
- Cung cong: Khi lắp dây, hai đầu cung cong về phía trước giữ thêm một ít năng lượng trong cánh cung. Khi bắn, năng lượng này được chuyển thành động năng giúp mũi tên bay xa hơn. Tuy nhiên sẽ khó chế tạo cung tên này hơn trường cung. Nó đòi hỏi phải sử dụng gỗ hoặc sừng động vật có độ đàn hồi.
- Cung phức hợp: Đây là loại cung tên hiện đại ra đời trong thế kỉ 20. Sử dụng chủ yếu trong thể thao và săn bắn. Cấu tạo hai đầu có gắn hai ròng rọc cùng với một hệ thống dây. Giúp người bắn dùng lực hiệu quả hơn.
Xem thêm: Cách chế tạo cung tên từ gỗ hoặc tre trong tự nhiên
Chế tạo cây cung
Tìm cây, gỗ phù hợp để làm cây cung
Để chế tạo cung tên, bước đầu tiên là phải tìm một đoạn cành hoặc thân gỗ khô có độ đàn hồi tốt. Cần lưu ý là đoạn gỗ này không được giòn, dẻo mềm, mục hoặc nứt. Để đảm bảo chất lượng của cây cung.
Bạn có thể chọn gỗ sồi, gỗ chanh, gỗ tếch, hồ đào, thủy tùng, quýt rừng, cò ke, cây bách, cây K’Sam,… hoặc sừng động vật. Một đoạn tre già hoặc luồng già (mọc trên 7 năm) là lựa chọn tốt nhất để làm cánh cung. Bởi nó có thể đáp ứng được độ cứng, đàn hồi và linh hoạt.
Ngoài ra, người ta còn tự chế cung tên phức hợp bằng cách ghép nhiều vật liệu với nhau. Như tre và gỗ, gỗ và sừng,… Nếu không tìm được gỗ khô, bạn có thể tận dụng loại gỗ tươi (gỗ được cắt ra từ một cành cây hoặc cây non còn sống). Tuy nhiên đây không phải là một lựa chọn tốt vì nó không đủ độ cứng như gỗ khô. Độ dài phổ biến của cánh cung rơi vào khoảng 1 sải tay (1,6-1,8 mét). Tương đương với chiều cao của xạ thủ.
Xác định những đường cong tự nhiên của thanh gỗ khi chế tạo cung tên
Mỗi đoạn gỗ đều sẽ có một đường cong tự nhiên. Khi chế tạo cánh cung, đường cong này xác định vị trí đặt các tính năng chính của nó. Vì thế khi tìm hiểu cách làm cung tên. Bạn bắt buộc phải tìm được những đường cong tự nhiên của gỗ.
Đặt một đầu của đoạn gỗ lên mặt đất, một tay của bạn giữ lỏng lẻo nó ở đầu kia. Bàn tay còn lại nhấn nhẹ vào giữa đoạn gỗ, nó sẽ xoay phần bụng tự nhiên đối diện với bạn. Hãy đánh dấu phần bụng đó để tiến hành bước chế tạo cung tên tiếp theo.
Xác định tay cầm và cánh cung để định hình cây cung
Đây là hai bộ phần quan trọng trong quá trình định hình một cây cung. Để xác định chỗ tay cầm, bạn tính từ trung tâm của đoạn gỗ ra mỗi bên 6cm. Phía trên là cánh cung trên và dưới là cánh cung dưới.
Tạo dáng cho cánh cung
Bước tiếp theo trong quá trình chế tạo cung tên là tạo dáng cho cánh cung. Các bạn dùng dao để đẽo, chỗ tay cầm thì để dày và chuốt cho tròn. Từ tay cầm bắt đầu gọt dần ra, vị trí càng xa tay cầm thì càng mỏng dần. Lưu ý là phải thường xuyên kiểm tra hai bên cánh cung để điều chỉnh độ dày cho đồng đều.
Khắc khuyết ở hai đầu cánh cung
Để giữ được dây ở cánh cung, chúng ta cùng tìm hiểu bước tiếp theo trong hướng dẫn cách làm cung tên. Bạn sử dụng dao nhỏ để khắc khuyết ở hai bên vòng ra sau lưng cánh cung, hướng về xéo tay cầm. Lưu ý là không cắt vào lưng của cánh cung. Cũng như không cắt quá sâu dễ làm gãy đầu cung. Chỉ khắc đủ sâu để có thể giữ dây cung. Đồng thời nạo tròn các cạnh để tránh dây cung bị đứt nhé!
Chọn dây cung
Khi tự chế cung tên, chúng ta không thể bỏ qua bước chọn dây cung. Bạn cần chọn loại dây bền chắc, không có độ co giãn để khi bắn không bị đứt. Một số loại dây có thể tận dụng làm dây cung là:
- Dây da sống
- Dây câu cá
- Dây thừng nilon nhỏ
- Tơ tằm se lại
- Sợi se bình thường
Nếu bạn mắc kẹt trong vùng hoang dã thì có thể học theo cách chế tạo cung tên của người dân tộc. Sử dụng vỏ của cây đa hoặc cây gai, đem ngâm lấy phần sợi trắng. Sau đó chúng ta se những sợi này lại với nhau và sử dụng như dây cung hoặc dây nỏ. Để dây săn và bền hơn, bạn hãy căng dây lên rồi dùng lá thé hoặc nhựa trai, mỡ động vật để vuốt dây. Vuốt nhiều lần cho đến khi nhựa hoặc mỡ ngấm vào làm dây săn lại, ngả màu đen sẫm là được.
Buộc dây cung
Đầu tiên chúng ta thắt nút thòng lọng kép vào một đầu dây. Rồi tròng vào một đầu cánh cung và siết lại. Sau đó một tay cần lấy đầu kia của cánh cung, một tay cầm dây. Bạn uốn cong cây cung và buộc dây vào đầu cánh còn lại bằng nút kéo gỗ hoặc một vòng hai khóa. Khoảng cách tiêu chuẩn của cây cung và dây cung là một nắm tay cộng với ngón cái (tương đương 15 cm). Đến đây chúng ta đã hoàn thành ½ quá trình chế tạo cung tên.
Chế tạo mũi tên
Những yêu cầu đối với một mũi tên đạt chuẩn
Khi chế tạo cung tên, hãy đảm bảo mũi tên của bạn phải thẳng, cứng, đủ độ dài và nặng vừa phải. Bạn nên sử dụng những cây cứng và thẳng, có độ dài từ 65 – 75 cm để làm mũi tên. Để tăng thêm phần hiệu quả, chúng ta có thể gắn ở đầu mũi tên những vật cứng. Sắc nhọn bằng đồng, thép, sắt, xương,…
Hướng dẫn chọn nguyên liệu làm mũi tên
Hiện nay mũi tên được sản xuất từ nhiều nguyên liệu khác nhau. Như nhôm, kẽm, sợi carbon hay nhựa tổng hợp. Tuy nhiên nếu bạn mắc kẹt ở nơi hoang dã và muốn tự chế tạo cung tên. Thì hãy tìm kiếm những nguyên liệu tự nhiên. Chúng ta có thể chọn tre, trúc cần câu, lồ ô, luồng hay sống lá, gỗ,…
Vót tên và uốn thẳng
Sau khi tìm được nguyên liệu, bạn hãy chọn ra những đốt thẳng có độ dài vừa phải. Sau đó chẻ thành những thanh nhỏ để làm phôi tên. Mũi tên thường có độ dài bằng khoảng phân nửa cánh cung.
Vót tên cũng có những bí quyết đặc thù, tùy theo cách bắn của từng người mà có kỹ năng vót riêng biệt. Còn khi tự chế cung tên, chúng ta chỉ cần vót cho thật tròn và to khoảng 6-8 mm là đạt yêu cầu. Sau khi đã vót thân tên, bạn cần kiểm tra lại . Đặc biệt là độ nhẵn, độ thẳng và độ đồng đều của tên. Nếu chưa thẳng thì có thể vùi thân tên vào lớp tro nóng. Đợi một lát rồi rút ra uốn đến khi nào thật thẳng thì thôi.
Cắt khe chuôi tên
Ở bước này, chúng ta cần tạo ra một khe ở chuôi tên để có thể gài vào dây cung. Bạn sử dụng dao hoặc lưỡi cưa để cắt một khe nhỏ ở phía sau chuôi tên, độ sâu khoảng 5-6 mm. Điều chỉnh độ rộng phù hợp với dây cung của bạn. Sao cho khi cài dây cung là vừa khít nhưng hơi lỏng một chút.
Xem thêm: Kinh nghiệm thực tế về sống sót trên đảo hoang
Gắn lông định hướng vào chuôi tên để tặng độ chuẩn xác của đường bay
Đây là bước cuối cùng để chế tạo cung tên từ những vật liệu thô sơ trong tự nhiên. Độ chuẩn xác của đường bay phụ thuộc do chúng ta gắn những phiến lông định hướng có thẳng hay không. Bạn nên cột vào chuôi tên 3 phiến lông đuôi của các loại chim có kích thước lớn. Lông này cần được xé bỏ bên phần nhỏ và cắt gọn. Sau đó dùng dây nhỏ để cột chặt vào chuôi tên. Sao cho khi bắn không bị vướng vào cánh cung hoặc bàn tay xạ thủ.
Bên cạnh đó, người ta cũng có thể xếp chuôi tên bằng lá dừa, lá kè hay lá buông. Tuy nhiên những mũi tên này thường được sử dụng cho nỏ hơn là cung tên. Ngoài ra, bạn hãy gắn thêm những dải màu sặc sỡ vào chuôi tên để dễ tìm kiếm và thu hồi nhé!
Một số lưu ý khi chế tạo cung tên từ những vật liệu thô sơ
Trên đây, chúng tôi đã hướng dẫn các bạn kỹ năng chế tạo cung tên từ những vật liệu thô sơ trong tự nhiên. Tuy nhiên đây chỉ là cách làm cung tên tạm thời để hỗ trợ bạn sinh tồn nơi hoang dã, không thể đảm bảo độ bền chắc.
Việc sử dụng cung tên cũng cần rất nhiều kỹ thuật để đạt được hiệu quả. Nếu bạn ở trong tình huống cần săn bắn để tồn tại mà tay nghề bắn tên của bạn không cao, lựa chọn tốt nhất là đặt bẫy. Cách này sẽ giúp bạn dễ dàng có thức ăn hơn là đi săn.
Bài viết trên, Cẩm nang sinh tồn đã giới thiệu đến quý bạn đọc cách chế tạo cung tên từ vật liệu thô sơ. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi cung cấp đã giúp bạn có thêm hành trang bổ ích cho việc sinh tồn nơi hoang dã!
Xem thêm: Khám phá đảo hoang và chọn vị trí ở an toàn khi lạc trên đảo
